Profilaktyczne badania dla kobiet w ciąży wykonuje się w celu oceny stanu zdrowia przyszłej matki oraz oceny rozwoju dziecka. Ich regularnie wykonywanie w czasie ciąży pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości i podjęcie bardziej skutecznego leczenia. Opieka zdrowotna nad kobietą w ciąży jest wzmożona i uregulowana rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2012 roku. Przedstawiono w nim zalecany zakres bezpłatnych świadczeń profilaktycznych i działań w zakresie promocji zdrowia oraz bezpłatnych badań diagnostycznych i konsultacji medycznych, wykonywanych u kobiet w okresie fizjologicznej ciąży, wraz z okresami ich przeprowadzania. Są one zlecane lub wykonywane przez lekarza prowadzącego ciążę lub położną. Poniżej przedstawiono wykaz zalecanych świadczeń i badań profilaktycznych dla kobiet w ciąży.
ciazaprofilaktyka1) do 10 tygodnia ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie we wzierniku i zestawione.
3. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
4. Badanie gruczołów sutkowych.
5. Określenie wzrostu i masy ciała.
6. Ocena ryzyka ciążowego.
7. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
8. Przekazanie informacji o możliwości wykonania badań w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie.
9. W przypadku opieki sprawowanej przez położną obowiązkowa konsultacja lekarza specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne:
1. Grupa krwi i Rh.
2. Przeciwciała odpornościowe.
3. Morfologia krwi.
4. Badanie ogólne moczu.
5. Badanie cytologiczne.
6. Badanie czystości pochwy.
7. Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo.
8. VDRL (badanie krwi w celu wykrywania kiły).
9. Badanie stomatologiczne, uwzględniające ocenę stanu zdrowia jamy ustnej, określenie potrzeb
profilaktyczno-leczniczych i ustalenie planu leczenia.
10. Badanie HIV i HCV.
11. Badanie w kierunku toksoplazmozy(IgG, IgM) i różyczki.
2) 11-14 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie we wzierniku i zestawione.
3. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
4. Pomiar masy ciała.
5. Ocena ryzyka ciążowego.
6. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
7. Kontrola stanu zdrowia jamy ustnej.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne:
1. Badanie ultrasonograficzne.
2. Badanie ogólne moczu.
3. Badanie cytologiczne, jeśli nie było wykonane we wcześniejszym okresie ciąży.
3) 15-20 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie we wzierniku i zestawione.
3. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
4. Pomiar masy ciała.
5. Ocena ryzyka ciążowego.
6. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Morfologia krwi.
2. Badanie ogólne moczu.
3. Badanie czystości pochwy.
4. Badanie cytologiczne jeśli nie było wykonane we wcześniejszym okresie ciąży.
4) 21-26 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie we wzierniku i zestawione.
3. Ocena czynności serca płodu
4. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
5. Pomiar masy ciała.
6. Ocena ryzyka ciążowego.
7. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
8. Kontrola stanu zdrowia jamy ustnej.
9. Praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym podaniu 75 g glukozy (w 24–28 tyg. ciąży) – dwukrotne oznaczenie stężenia glukozy: przed podaniem glukozy (na czczo) oraz po 2 godz. od podania glukozy. To badanie pozwala wcześnie wykryć cukrzycę ciążową, która stanowi poważne zagrożenie dla przyszłej mamy i dziecka.
2. Badanie ultrasonograficzne.
3. Badanie ogólne moczu.
4. Przeciwciała anty-Rh u kobiet z Rh (−).
5. U kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze – badanie w kierunku toksoplazmozy.
6. Badanie cytologiczne, jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży.
5) 27-32 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie we wzierniku i zestawione.
3. Ocena czynności serca płodu
4. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
5. Pomiar masy ciała.
6. Ocena ryzyka ciążowego.
7. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
8. Praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Morfologia krwi.
2. Badanie ogólne moczu.
3. Przeciwciała odpornościowe.
4. Badanie ultrasonograficzne.
5. W przypadku występowania wskazań – podanie globuliny anty-D (28–30 tydz. ciąży).
6. Badanie cytologiczne, jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży.
6) 33-37 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie położnicze.
3. Ocena wymiarów miednicy.
4. Badanie we wzierniku i zestawione.
5. Ocena czynności serca płodu.
6. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
7. Ocena aktywności płodu.
8. Badanie gruczołów sutkowych.
9. Pomiar masy ciała.
10. Kontrola stanu zdrowia jamy ustnej.
11. Ocena ryzyka ciążowego.
12. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
13. Praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej.
14. W przypadku opieki sprawowanej przez położną obowiązkowa konsultacja lekarza specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Morfologia krwi.
2. Badanie ogólne moczu.
3. Badanie czystości pochwy.
4. Antygen HBs.
5. Badanie w kierunku HIV.
6. Posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących.
7. W grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia: VDRL, HCV.
8. Badanie cytologiczne, jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży.
7) 38-39 tydzień ciąży:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie położnicze.
3. Ocena czynności serca płodu.
4. Ocena aktywności płodu.
5. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
6. Pomiar masy ciała.
7. Ocena ryzyka ciążowego.
8. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
9. Praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej.
10. W przypadku opieki sprawowanej przez położną obowiązkowa konsultacja lekarza specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Badanie ogólne moczu.
2. Morfologia krwi.
8) po 40 tyg. ciąży badanie co 2-3 dni:
Świadczenia profilaktyczne wykonywane przez lekarza lub położną i działania w zakresie promocji zdrowia:
1. Badanie ogólne podmiotowe i przedmiotowe.
2. Badanie położnicze.
3. Badanie we wzierniku i zestawione – według wskazań medycznych.
4. Ocena ruchów płodu.
5. Ocena czynności serca płodu.
6. Pomiar ciśnienia tętniczego krwi.
7. Pomiar masy ciała.
8. Ocena ryzyka ciążowego.
9. Propagowanie zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej.
10. Praktyczne i teoretyczne przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej.
11. Skierowanie do hospitalizacji po 41 tyg. ciąży.
Badania diagnostyczne i konsultacje medyczne
1. Badanie KTG.
2. Badanie ultrasonograficzne (jednorazowo).
Jeżeli stan zdrowia ciężarnej lub wyniki wcześniej przeprowadzonych badań wskazują na możliwość wystąpienia powikłań lub patologii ciąży lub porodu, to lekarz prowadzący ciążę może zlecić wykonanie dodatkowych badań profilaktycznych lub diagnostycznych.
źródło: Departament Rodziny, Zdrowia i Spraw Społecznych Województwa Małopolskiego